Ryzyko to nieodłączny element funkcjonowania właściwie każdego przedsiębiorstwa. Niestety, nawet najsprawniej działające organizacje nie są w stanie go uniknąć. Możliwe jest jednak zarządzanie ryzykiem – odpowiednie nadzorowanie tego procesu pozwala na przygotowanie się do zagrożeń czyhających na daną organizację, a także skuteczne przeciwdziałanie.

Zarządzanie ryzykiem – zakres

Celem zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie jest podejmowanie takich działań „prewencyjnych”, które zmniejszają prawdopodobieństwo pojawienia się sytuacji niebezpiecznych dla przedsiębiorstwa, a jeśli jednak takie wystąpią – do zniwelowania negatywnych skutków zdarzenia.

W praktyce gospodarczej współczesnych przedsiębiorstw można wyróżnić wiele metod na organizację tego procesu. Do najprostszych sposobów działania należy tzw. karta oceny ryzyk przedsiębiorstwa (projektu). Zawiera ona trzy rodzaje informacji, które są najczęściej zgrupowane w tabelarycznym zestawieniu:

• krótka charakterystyka ryzyka (zazwyczaj jest to jedno- lub dwuzdaniowy opis),
• ocena stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia (najczęściej określana z użyciem skali procentowej),
• ocena znaczenia w skali 1-5, gdzie 1 oznacza mały wpływ zdarzenia na działanie firmy, a 5 – zdarzenie bardzo szkodliwe dla organizacji.

W zależności od specyfiki działania danej organizacji możliwe jest przygotowanie planu zarządzania ryzykiem. Tego typu plany mają najczęściej formę dokumentacji, instrukcji opisujących procedury, jakie należy podjąć w przypadku wystąpienia opisywanej sytuacji. Samo sporządzenie procedury może być jeszcze niewystarczające. Warto zapoznać z nią także kluczowych pracowników oraz kadrę menedżerską przedsiębiorstwa.

Rodzaje ryzyk

W literaturze przedmiotu oraz praktyce gospodarczej wyróżnia się wiele rodzajów ryzyk, w tym w szczególności:

• systemowe, którego wystąpieniu firma nie jest w stanie zaradzić. Ryzyko systemowe obejmuje między innymi zjawiska zachodzące w gospodarce w skali marko (np. poziom stóp procentowych, inflacji itd., zmiany legislacyjne),
• ryzyko specyficzne, czyli związane stricte z działalnością danej organizacji. Może być to np. trudność w pozyskaniu surowców niezbędnych do wytworzenia produktów,
• operacyjne, czyli o charakterze krótkoterminowym, może skutkować przejściowymi problemami w firmie (np. większa rotacja pracowników w okresie letnim),
• strategiczne, które rzutuje na całość organizacji w długim okresie (np. pojawienie się konkurencji na rynku lokalnym).